W ramach programu „Czyste Powietrze” złożono ponad milion wniosków, około 6 tys. może zawierać nieprawidłowości. To relatywnie niewiele, aczkolwiek każda taka sytuacja dotyczy pokrzywdzonego obywatela i dopiero to uświadamia ogromną skalę problemu.
Jak poinformowała minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, do prokuratury trafi zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) ujawnił bowiem schemat działania mogący wskazywać na zorganizowaną grupę przestępczą.
Fałszowanie dokumentów na potęgę
Według ustaleń wnioskodawcy mogli paść ofiarą oszustów, w tym wykonawców inwestycji, którzy fałszowali dokumenty. Problem dotyczy firm realizujących prace w imieniu beneficjentów.
Minister Hennig-Kloska podkreśliła, że konieczne jest dostarczenie bezpiecznego produktu dla obywateli, a wykryte schematy działania przypominają metody typowe dla grup przestępczych.
Jak chronić beneficjentów?
Aby zminimalizować ryzyko wyłudzeń i nieprawidłowości, należy wprowadzić skuteczne środki ochrony. To:
- regularne audyty realizacji inwestycji oraz weryfikację dokumentacji,
- zwiększenie świadomości beneficjentów o możliwych oszustwach,
- lepsza kontrola firm realizujących projekty w ramach programu,
- surowe sankcje dla firm i osób dopuszczających się nieuczciwych praktyk.
Tysiące problematycznych wniosków
Przypadki oszustw pokazują, że system wymaga zmian. Choć 6 tys. problematycznych wniosków to niewielki odsetek, każda sprawa jest osobistym dramatem.
Resort zapowiada, że działania mające na celu ukrócenie zawyżania kosztów i fałszerstw będą priorytetem. Dzięki temu program „Czyste Powietrze” pozostanie narzędziem skutecznej walki ze smogiem, popartym zaufaniem społecznym.
Aby zapobiec oszustwom, wprowadzone zostaną zmiany:
- operatorzy lokalni, np. gminy, będą wspierać inwestorów od planowania po rozliczenie.
- powstanie lista sprawdzonych wykonawców.
- zmieni się sposób wypłacania zaliczek – pieniądze trafią bezpośrednio na konta inwestorów.
- wnioskodawcy będą musieli potwierdzić, że od dłuższego czasu są właścicielami nieruchomości.
Wstępnie nabór wniosków ma zostać wznowiony wiosną 2025 roku.
